“Bizipen interesgarriak sortu nahi ditugu”

Bisitari gehienak 1610eko Inkisizio-prozesuaren inguruan sortu diren kondairek eta elezaharrek erakarrita heltzen dira Zugarramurdira, “sorginen herria” bezala ezaguna. Garai batean ospitale zaharra eta nesken eskola izandako eraikinean kokatuta, Sorginen Museoak 2007ko uztailean ireki zituen bere ateak. Duela 400 urteko gertakari latzetik abiatuz, -Zugarramurdiko sorgin ehiza (1609-1614) eta 1610ko Logroñoko Fede Autoa-, museoak bertako historian eta mitologian sakontzeko aukera ematen du. Giro ilunean murgildurik, erakusketak hainbat gai jorratzen ditu: sendabelar eta sorginen mundua, garaiko jendearen bizimodua edota gizartearen tolerantzia eza. “Hezkuntza, emozioa eta entretenimendua uztartzea da gure helburu nagusia”, azpimarratzen du museoaren zuzendari, Ainhoa Aguirrek (Bera, 1980). Museotik 300 metrotara, Nafarroako leizerik ikusgarriena eta misteriotsuena aurkitzen da, non gaur egungo bisitariek ain-tzinako akelarreak gogorarazteko aukera izaten dute. Hamar urte pasa dira museoa ireki zenetik. Hasieran erronka handiena zen museo berri bat martxan jartzea, eta hor zerotik hasi behar izan genuen. Hemengo lankide guztiak agudo ikasi behar izan genuen. Hasieratik bisitariek hagitz ongi erantzun zuten, baina ez bakarrik kopuru aldetik. Jendea hemendik kontent ateratzen ikusten duzunean, hori da poztasunik handiena. Horrek ematen dizu lanean segi-tzeko indarra. Gainera, hasieratik ikusi genuen ekipamendu honek herritarrei zerbitzu bat eman behar ziela. Nolakoa da herriko jendearen inplikazioa? Batzutan guk gauzak proposatu izan ditugu herrian egiteko eta bertzetan herriko talde ezberdinak etorri dira. Elkarlan horrek gure proiektua indartzen du, denok eskutik goazelako. Zugarramurdiko jendea hagitz dinamikoa da: gauza berrietan egiterakoan, lotsik eta konplexurik gabe sartzen dira. Batzutan guk proposatzen ditugu ekimenak eta bertze ba-tzutan eurek proposatutakoak dira. Bisitarien aldetik, aurreikusi al zenuen hainbeste arrakasta lortzea? Hasieratikan argi nuen museoari bizia eman nahi bagenion, lan handia egin beharko genuela erakusketa osatze aldera. Hau da, ez dela bakarrik erakusketa iraunkor bat eskain-tzea. Erakusketa bizia egon behar da. Hemen gai aunitz ukitzen dira: sorginkeria, inkisizio prozesua, sendabelarrak, mitologia, emakumearen papera gizartean, tolerantzia falta... Gai horien haritik tiraka, produktu kultural eta turistiko ezberdinak eskaini ditugu. Turismo esperientzial barrenean mugitu gara. Bizipen interesgarriak sortu nahi ditugu, jendeak hemendik oroitzapen polita eraman dezan bertako historian sakonduz. Duela hilabete bat mitologia gela berritu zen. Aurtengo lan nagusia izan da museoari orokorrean errepaso bat ematea eta, batez ere, bigarren solairuan, mitologia gela erabat aldatu dugu. Hemen aurkezten ditugu Nafarroan zehar ze pertsonai mitologikoak duten presentzia nabarmena. Hor ukipen pantaila erraldoi bat bada, hagitz dinamikoa, non pantailaren barna joaten al zara mugitzen. Orain basajauna da oso modan dagoena... Lan honetan David Mariezkurrena etnografoak lagundu gaitu eta berak aipatu duenez, hainbat tokietako biztanleen arabera, hain ezagunak ez diren beste pertsonaiak nabarmendu dira. Nafarroan, presentzia gehiena jentilena izan da. Badugu ere basajaun, basandere, Tartalo, lamia, eguzki, ilargi, Mikelats, Atarrabi, Sugar, mamurrak... Zer da bisitariek gehien baloratzen dutena? 210 biztanle bertzerik ez duen herri batean, horrelako ekipamendua aurkitzea, hori da lehenbiziko gauza harritzen duena. Behin bisitariak museoan sartzen direnean, ohartzen dira hemen sorginaren estereotipotik kanpo mugitzen garela. Garrantzitsua da eduki erakargarriak sortzea eta hobekuntzak egitea, gaur egungo teknologia aprobetxatuz. Zer azpimarratzen dute bisita liburuan? Gehienak hagitz gustora ibili direla, harritu direla herri honetan horrelako museo bat aurkitzeaz, pila bat ikasi dutela, sorginei buruz zuten ideia aldatu dela... Hemen sartuz hobe ulertzen dute hemengo historia. Berrikuntzak egiteko dirua behar da. Nola moldatzen zarete finantzazioaren aldetik? Ofizialki ez gara museoa eta ez dugu dirurik jasotzen inondik. Autofinantzazioa lortu dugu. Gure soldatak hemen egiten dugun lanetik ateratzen dira. Bisitetatik bizi gara. Museoarentzat oso garrantzitsua izan da Álex de la Iglesiaren Las brujas de Zugarramurdi (2013) filmaren eragina. Zure kasuan, produkzio lanetan sartuta ibili zinen. Denok parte hartu genuen pelikulan, batzuk kameren aitzinean eta beste batzuk atzean, bakoitzak hobekien egiten zekien horretan. Nik figurazio eta produkzio kontuetan lagundu nuen. Nire lanean ere gauzak antolatzea eta arazoak konpontzea tokatzen zait, beraz, gustatzen zait produkzio lana. Esperientzia hagitz intensoa izan zen, sakonki bizi genuena. Lezean errodatzen egon ginenean, gaupasak egin genituen, gazte denboran baino gehiago! Xareta eskualdearen turismoa dinamizatzeko lana egiten ari da. Sara, Ainhoa eta Urdazubirekin ere harremanetan gaude. Eguneroko bizimoduan, ez dugu mugarik. Tarteka elkartzen gara, bai alkateak, bai turismoko teknikariak, batez ere promozio lanetan aritzeko. Elkarlan hau bazegoen museoa sortu baino aurretik, baina orain indartu da. 2000. urte inguruan, Xareta eskualdean hausnarketa sakona egin zen herrien garapena nondik bideratu nahi zuten mahai gainean jartzeko. Pertsonalki, zein izan da zure lortura sorginkeriaren munduarekin? Txikitatik aditzen dituzu ipuinak, beraz, sorginen mundua eta mitologia ere niretzat ez ziren arrotzak, nahiz egia den azken urte hauetan modan jarri dela. Batzutan galdetzen dut inguruan: niri iruditzen zait toki guztietan sorginei eta mitologiari buruz solasten ari dela, edo egitan gaia gorantza doa eta gero eta gehiago aditzen da? Nik uste dut bigarrena dela. Hemen lanean hasi nintzenean orduan ezagutu nuen gaia hurbilagotik eta beti errespetuz tratatu dugu. Errespetuz eta beti ikasiz. Hezkuntza, emozioa eta entretenimendua uztartzea da gure helburu nagusia. Zein turismo eredu bultzatu behar da? Orokorrean, turismo lanean ari garenean, ez dira galdu behar benekotasuna eta nortasuna, batez ere landa eremuetan. Hau tokiko garapen proiektu bat da. Azken finean, nire lana da saiatzea bertako biztanleak hemen lanean bizi eta disfrutatzen ahal dutela. Hori da guztion helburua.

“Bizipen interesgarriak sortu nahi ditugu”

HAMAR URTE PASA DIRA BERE ATEAK IREKI ZITUENETIK ETA URTERO BISITARI GEHIAGO JASOTZEN ARI DA. “HEZKUNTZA, EMOZIOA ETA ENTRETENIMENDUA” UZTARTZEA DU HELBURU NAGUSITZAT

Citas para no perderse este finde en Pamplona y Comarca

Qué ver y hacer hoy en Pamplona y Navarra

Borràs pierde el acta de diputada y el Parlament elegirá nuevo presidente el 9 de junio

Herido con pronóstico reservado tras salirse de la vía y volcar su camión en Pueyo

Seis productos de Navarra obtienen el Superior Taste Award 2023 otorgado por chefs y sommeliers de talla mundial